Miasto zwane Bramą Syberii, położone na zachodnim krańcu Niziny Zachodniosyberyjskiej, nad rzeką Irtysz, kilkanaście kilometrów od jej ujścia do Obu. Stolica Chanty-Mansyjskiego Okręgu Autonomicznego – Jugry, miasto wydzielone, ośrodek administracyjny rejonu chanty-mansyjskiego, w obwodzie tiumeńskim. Niegdyś pod nazwą Ostiako-Wogulsk. Obie nazwy nawiązują do zamieszkujących te tereny ludów Chantów i Mansów (w języku rosyjskim odpowiednio Ostiaków i Wogułów). Narody te należą do grupy ludności ugrofińskiej i posługują się własnymi językami chantyjskim i mansyjskim. W całym okręgu żyje ich około 40 tys. Trudzą się głównie rybołówstwem, myślistwem i hodowlą zwierząt (w tym reniferów). Mimo chrystianizacji wśród miejscowych nadal można napotkać przejawy szamanizmu takie jak kult duchów opiekuńczych i przodków, czy kult niedźwiedzia. Wciąż żywy pozostaje miejscowy folklor, tradycja i mitologia. I tak np. wśród podzielonych na dwie grupy (Por i Moś) Mansów do dziś panuje egzogamia. Wokół Chanty-Mansijska rozciągają się dziewicze tereny bagienne i lasy tajgi. To azjatyckie miasto jest ośrodkiem przemysłu naftowego, elektroenergetycznego, rybnego i leśnego, a także znanym ośrodkiem sportów zimowych. Liczy 59 tys. mieszkańców (2005).